සමහර වෙරළවල් රාත්‍රියේදී දිදුලන්නේ ඇයි?

සරල පිළිතුර නම් ජෛව දීප්තියයි.(bioluminescence)ජීවියෙකු තුළ සිදුවන රසායනික ප්‍රතික්‍රියාවක ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ආලෝකය නිපදවීමේ ක්‍රියාවලිය bioluminescence ලෙස හැඳින්වේ.

සාගර ජලයේ සහ වෙරළේ දිලිසෙන ආලෝකයට හේතුව මේ ජෛව දීප්තියයි.ජීවීන්ගේ ශරීරයේ සිදුවන රසායනික ප්‍රතික්‍රියාවක් හරහා විමෝචනය කරන ආලෝකය මඟින් ජලය දිලිසේ.

සාගර ජෛව දීප්තියට හේතු

Bioluminescence යනු ජීවී ශරීරය තුළ සිදුවන රසායනික ප්‍රතික්‍රියාවකි. ආලෝකයෙන් 20% ට වඩා අඩු තාපයක් නිපදවන බැවින් එය 'සීතල ආලෝකය' ලෙස හදුන්වනවා.
ප්‍රතික්‍රියාව සඳහා luciferin උපස්ථරය සහ luciferase එන්සයිමය අවශ්‍ය වේ. මෙම ප්රතික්රියා ඔක්සිජන් ඉදිරිපිට සිදු වේ. 
luciferin ,luciferase එන්සයිමය සමඟ ප්‍රතික්‍රියා කර ඔක්සිලුසිෆෙරින් සහ ජලය යන අතුරු නිෂ්පාදනය සාදයි.
එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ආලෝකය නිපදවන අතර ඔක්සිකරණය වූ luciferin අක්‍රිය කරයි.

ජෛව දීප්තිය ඇති සාගර ජීවීන් කවුද ?

දිලිසීමේ හැකියාව ඇල්ගී වලට පමණක් සීමා නොවේ .මෙම සුවිශේෂී ලක්ෂණය බැක්ටීරියා, ජෙලිෆිෂ්, පණුවන්සහ මාළු වැනි අනෙකුත් සාගර ජීවීන් විසින් ද පෙන්නනවා. 
බොහෝ අවස්ථාවන්හීදී, සමහර සාගර සතුන් බැක්ටීරියා හෝ වෙනත් ජෛව විච්ඡේදක ජීවීන් ගිල ගන්නා  අතර එමඟින් දිලිසීමේ හැකියාව ලබා ගනී. 
හවායි බොබ්ටේල් දැල්ලන් එවැනි එයට උදාහරණයකි.
බහු සෛලීය ජීවීන් මෙම හැකියාව සඳහා වඩාත් ජනප්‍රිය අතර, ඩයිනොෆ්ලැජෙලේට් ලෙස හඳුන්වන ඒක සෛලික ජීවීන් හටද  (ඇල්ගී) සාමාන්‍යයෙන් මම හැකියාව ඇත.

ජීවීන් ජෛව දීප්තිය ප්‍රදර්ශනය කරන්නේ ඇයි?

බොහෝ ජීවීන් ආරක්ෂිත යාන්ත්‍රණයක් ලෙස හෝ විලෝපිකයන් ව්‍යාකූල කිරීමට ආලෝකමත් වේ. වැම්පයර් දැල්ලන් එයට උදාහරණයකි; 
ඒ අයට විලෝපිකයින් මවිතයට පත් කරන සහ ව්‍යාකූල කරන මැලියම් සහිත ජෛව විච්ඡේදක ද්‍රවයක් පිට කරයි. 
The brittle starfish කියන්නෙත්  විලෝපිකයන්ගේ අවධානය වෙනතකට යොමු කිරීම සඳහා ජෛව ආලෝක කිරණ භාවිතා කරන සාගර සතුන් විශේෂයකි.
ඔවුන්ගේ ශරීරයේ ආලෝකය නිපදවන කොටසක් ශරීරයෙන් වෙන් කිරීමේ හැකියාව ඔවුන් සතුව ඇත, එබැවින් විලෝපිකයා දිදුලන ශරීර කොටස  පසුපස හඹා යයි, එමගින් The brittle starfishට  පැන යාමට හැකිය.
සමහර සාගර ජීවීන්  ගොදුරු ආකර්ෂණය කර ගැනීමේ මාධ්‍යයක් ජෛව දීප්තිය ප්‍රයෝජනයටගන්නවා. 
Anglerfish යනු ඔවුන්ගේ ගොදුර ආකර්ෂණය කර ගැනීමේ මාධ්‍යයක් ලෙස ජෛව දීප්තිය භාවිතා කරන වඩාත් ප්‍රසිද්ධ විලෝපිකයන්ගෙන් එකකි. 
මෙයාට බල්බයක් මෙන් දැල්වෙන filament නමින් හැඳින්වෙන මාංසමය වර්ධනයක් සහිත විශාල හිසක් ඇත. 
කුඩා මාළු කුතුහලයෙන් මෙම දිදුලන තිතට සමීප වන විටම මෙයා  විසින් ඒ සතාව කාලා දානවා.
Bioluminescent සහිත ජලයේ පිහිනීම ආරක්ෂිතද?
සමහර අවස්ථාවල දී, ජෛව විච්ඡේදනය හානිකර නොවේ.එය හුදෙක් ෆයිටොප්ලැන්ක්ටන්, ඉස්සන් සහ දැල්ලන් වැනි සමුද්‍ර ජීවීන්ගේ ස්වාභාවික ආරක්ෂක යාන්ත්‍රණයකි.
වෙනත් අවස්ථාවල දී, ජෛව විච්ඡේදක ජීවීන් මාළුන්ට, මිනිසුන්ට සහ එය සමඟ සම්බන්ධ වන අනෙකුත් ජීවීන්ට හානිකර විෂ නිපදවිය හැකිය. එබැවින් ඔබ ආරක්ෂිතව සිටීමට ජෛව විච්ඡේදක සහිත ජලයේ පිහිනීමෙන් වැළකී සිටීම වඩාත් සුදුසුය.
මුහුදු තීරය දිගේ දිලිසෙන ජෛව විච්ඡේදක ඇල්ගී වැනි දේ නිසා මාළු සිට මුහුදු කැස්බෑවන් දක්වා මුහුදු ජීවීන් විෂ විය හැකි අතර මිනිසුන් එය සමඟ සම්බන්ධ වුවහොත් ඔවුන්ටද  හානිදායක විය හැකි බැවින් පිහිනීම නිර්දේශ නොකරයි.
ලෝකයේ වඩාත්ම ප්‍රසිද්ධ ජෛව දීප්ති ස්ථානය වන Mosquito Bay in Puerto Ricoහි  පිහිනීමට  අවසර නැත.

මිනිස් සම ජෛව Bioluminescentද?

පුදුමයට කරුණක් නම්, ඔව්, මිනිස් සම ජෛව දීප්තිය ලෙස සැලකේ. ජපන් විද්‍යාඥයින් සහ පර්යේෂකයන් විසින් මෑතකදී කරන ලද අධ්‍යයනයකට අනුව, මානව ශරීරයේ ජෛව දීප්තිය ඇති අතර එය දෘශ්‍ය ආලෝකයේ පවතී. කෙසේ වෙතත්, අපගේ ඇස්වලට මෙය දැකගත නොහැක.
අධ්‍යයනයේ නිගමනය වූයේ මිනිස් සිරුර ඇත්ත වශයෙන්ම අනෙකුත් ජෛව විච්ඡේදක ජීවීන් මෙන් දිලිසෙන බවයි.
නමුත් මිනිස් සිරුරෙන් නිකුත් වන ආලෝකයේ තීව්‍රතාවය අපගේ පියවි ඇසින් දකින ප්‍රමාණයට වඩා 1000 ගුණයකින් අඩුය.
මෙම අධ්‍යයනයේ දී, කණ්ඩායම අධි සංවේදී කැමරා භාවිතා කර ස්වේච්ඡා සේවකයන්ව  සෑම පැය 3 කට වරක් මිනිත්තු 20 ක් ආලෝකය තද කාමරයක දින ගණනක් නිරීක්ෂණය කළේය.
සාක්‍ෂිවලින් පෙනී ගියේ මිනිස් සහභාගිවන්නන් දිවා කාලයේදී දිලිසෙන බවත්, දීප්තිමත්ම කොටස් නළල, කම්මුල් සහ බෙල්ල වන අතර රාත්‍රියේ දිස්වන ජෛව දීප්තිය අඩු බවත්‍ ය.

මුහුදේ Bioluminescence සිදු වන්නේ වසරේ කුමන කාලවලදීද ?

පොදුවේ ගත් කල, මෙම දීප්තිමත් සංසිද්ධිය සොයා ගැනීමට සහ නැරඹීමට වසරේ හොඳම කාලය ගිම්හාන මාස වේ.
දිදුලන ප්ලාන්ක්ටන් බොහෝ ස්ථානවල බොහෝ විට දක්නට ලැබෙන්නේ මෙයයි. කෙසේ වෙතත්, bioluminescence ඕනෑම වේලාවක සිදුවිය හැක.
මෙම රසායනික ප්‍රතික්‍රියාව බොහෝ විට දකින බොහෝ ස්ථානවල එය වන්නේ ගිම්හානයේ මැද භාගයේදීය.

 

Glowing Beaches And Bioluminescent Bays In The World

Puerto Mosquito, Vieques, Puerto Rico

Manasquan Beach, NJ

Springbrook Park, Australia

San Juan Island, Washington, U.S.

Halong Bay, Vietnam

Big South Fork, TN/KY

Torrey Pines Beach, San Diego, CA

Ton Sai, Krabi, Thailand

Toyama Bay, Japan

Reethi Beach, Maldives

Waitomo, New Zealand

References

www.oceanservice.noaa.gov
www.nationalgeographic.org
en.wikipedia.org
ocean.si.edu 
https://unsplash.com
https://wallpapercave.com

කලින් ආටිකල්වල  වගේම කියන්න තියෙන්නේ හොද,නරක ඔයාලගේ අදහස් ,යෝජනා තියෙනවනම් කමෙන්ට් කරන්න කියල තමයි.
ෆේස්බුක් එකෙන් මාව ෆලෝ කරලා ටච් එකේ ඉන්න.
ඊළග ආටිකල් එකෙන් අපි ආයෙත් හම්බෙමු...
මම The Writer SL.....